De directeur, de gehoorzame persoon en de rebel. Drie delen van onze persoonlijkheid opgesteld in een (familie)opstelling
Als ik één ding van mijn eigen persoonlijkheid kan typeren dan is het wel de enorme afkeer van onder druk gezet worden. Ik wordt dan echt giftig en chagrijnig. Ik word honds rebels en ga dan meestal uren lang Youtube video’s kijken met een grote dikke middelvinger naar alles en iedereen.
En aangezien ik eigen baas ben is het voornamelijk ikzelf die mijzelf onder druk zet. Er moet nog een hoop gebeuren en dan komt er een stem in mijn hoofd die gaat pushen. Of continu het ‘to do lijstje’ gaat opnoemen wat er nog allemaal moet gebeuren.
Het kan soms dagen duren voordat het weer rustiger wordt in mijn hoofd en dat ik weer terug kan komen in de realiteit. Dat niet iedereen boos op mij is of dat ik failliet ben gegaan wanneer dingen soms langer duren.
Maar hoe verhoudt dit zich nu met het onderwerp van dit artikel? In dit voorbeeld is te zien hoe de directeur, de gehoorzame persoon, en de rebel zich verhouden met elkaar. Namelijk de directeur is de stem die mij loopt te pushen en gaat herhalen wat er nog allemaal moet gebeuren. De rebel is hier ook overduidelijk aanwezig en gaat in de weerstand en wilt youtube filmpjes kijken.
En de gehoorzame persoon? Die wordt in feite overspoeld door de directeur en kan niet meer goed functioneren en verdwijnt naar de achtergrond. Gevolg is dat dingen blijven liggen. Het resultaat in deze hele situatie is dat het ‘to do lijstje’ eigenlijk alleen maar langer duurt om af te maken en vooral onplezierig gaat.
De opstelling en de 3 posities
Tijdens deze (familie)opstelling worden 3 posities of 3 personen opgesteld. Deze opstelling is ook goed te doen als individuele opstelling. De vraagsteller kan dan zelf iedere positie innemen en kijken wat het met hem/haar doet en naar kan naar verlangen wisselen van positie. Nadat iedereen is opgesteld ,als we representanten gebruiken, kunnen we kijken naar de verhoudingen die ze onderling hebben. Bijvoorbeeld door lichaamshoudingen.
Wat ook interessant is om de representanten te vragen wat ze van elkaar vinden of zouden willen.
Wat vindt de Rebel (meestal) van de gehoorzame persoon? Waarschijnlijk ligt dat in de trend van een loser of een domme slaaf. Een goed voorbeeld hiervan zijn de protesten en uitspraken die de zogenaamde ‘wappies’ deden tijdens de corona pandemie. Een grote groep mensen werden rebels naar de maatregelen die overheid trof. En de algemene houding die ze hadden tegenover de mensen die volgens hun ‘braaf’ de regels volgde was niet bepaald positief.
Ook waren er veel mensen, die zich voornamelijk konden vinden in de maatregelen van de overheid, juist de mensen die protesteerde de losers. Die wappies, of complot gekkies, die protesteerde tegen het beleid van de overheid. Dit was de stem van de gehoorzame persoon.
Desalniettemin is het van cruciaal belang dat de rebel ruimte krijgt om te protesteren. Hij/zij vervult een belangrijke rol in de maatschappij en zorgt ervoor dat de overheid (de directeur in de driehoek) niet doorschiet naar een totalitair regime waarbij de rebel volledig wordt onderdrukt.
Er ontstaat dan een disbalans waarbij de directeur en de gehoorzame persoon (als soldaat of politie) de dienst uitmaken. Een belangrijk voorbeeld is China waarbij je kan zien dat de rebel ontzettend wordt onderdrukt en dat elk moment de bom kan barsten.
Het volk heeft in China immers geen recht tot protesteren en overal hangen camera’s. En dan tijdens alle lockdowns en het zero-covid beleid van de Chinese overheid komt het moment dat de bom barst. De menigte beginnen alle hekken om te gooien in woede en gaan de strijd aan met de autoriteiten. De maat was vol en vervolgens staat het hele land op zijn kop.
Een ander voorbeeld waneer de bom barst is te zien in het huidige Iran. Door jaren van onderdrukking en controle van de overheid kan een enkele situatie de druppel zijn die de emmer doet overlopen met alle gevolgen van dien. In dit specifieke geval waren het de onderdrukkende Islamistische regels en (gewelddadige) handhaving hiervan gericht naar vrouwen.
Wat vindt de directeur van de gehoorzame persoon? Waarschijnlijk voelt hij/zij zich machtig en voelt dat hij/zij de controle heeft. Dit wordt zeker bevestigd wanneer de gehoorzame persoon alle opdrachten blind volgt zonder enig weerwoord. De directeur gaat zich steeds machtiger voelen en gaat de gehoorzame persoon gebruiken om zijn/haar macht te vergroten of te behouden. Deze dynamiek kan zo uit de hand lopen dat er hele oorlogen ontstaan. Een oorlog kan daarom ook gezien worden als een machtsherstel waarbij de te grote machthebber uiteindelijk door een andere macht (ander land) moet verslagen worden. Denk hierbij aan Adolf Hitler of de huidige Vladimir Putin. Hun lust naar meer macht is niet te stillen.
Een 4de positie
Er is in deze verhouding ook een vierde positie namelijk die van de getuige. Noem het meditatie of bewustheid. Het is de plek die al deze deelpersoonlijkheden kan waarnemen zonder er geïdentificeerd mee te raken. We hebben allemaal deze ruimte. We moeten hiervoor echter wel op zoek gaan naar stilte in onszelf en daarvoor is meditatie onmisbaar.
Meditatie geeft ons ook de mogelijkheid om ons meer naar een positieve kant te bewegen (zie schema hieronder) van deze drie deelpersoonlijkheden of dit maakt het veel gemakkelijker.
Tot slot..
Tot slot wil ik nog een schematische weergave geven hoe deze 3 deelpersoonlijkheden op een positieve of negatieve kant kunnen functioneren. Het is overigens niet bedoeld hier om het positieve te zien als een streven. Het schema is puur bedoeld om een beeld te geven van beide kanten.
Positief
Directeur: geeft leiding en laat weten wat er moet gebeuren. Zorgt voor harmonie in het collectief door botsingen en problemen tussen mensen onderling op te lossen.
Rebel: beschermt je autonomie en waardigheid als individu. Houdt de manager in check.
Gehoorzame persoon: zorgt dat de taken en werkzaamheden gedaan worden. Zorgt dat de maatschappij kan draaien.
Negatief
Directeur: probeert (alles) onder controle te krijgen en te houden. Zet zichzelf neer als een autoriteit en zaait angst. Gebruikt desnoods geweld of dreigt hiermee om controle te krijgen/houden.
Rebel: creëert anarchie en wordt gewelddadig naar omgeving en mens. Ontwricht de maatschappij
Gehoorzame persoon: is een robot en neemt geen verantwoordelijkheid. Volgt de directeur blind.
– Raj –
Ook nieuwsgierig naar familieopstellingen? Kijk dan is op deze website bij familieopstellingen en/of volg 1 van de familieopstellingen dagen verspreid over het jaar in Amsterdam.
